مقدمه
وصیت[1] (وصیه) در لغت، قول و پند و اندرز[2]، سفارش[3] و توصیه و نصیحت است و به نحو خاص عمل به اجزای وصیت نامه است به وسیل? شخص مورد وثوق(موسی به) از دوستان و آشنایان دربار? آنچه مربوط به صاحب امر است از رتق و فتق امور و حساب و کتاب مسایلی که مرگ مخل مقصود آن شد و با کوتاهی دستش از دنیا در فرصت باقی مانده آن را تفویض می کند و از اموالش سهمی برای کسی مقرر می دارد.[4]
اصلب آن وصل است و اسم آن وصایت و در لسان فقها اجاز? تصرف بعد از مرگ در اموال و تسلیم آن به اشخاص. تملیک عین مال یا منفعت یا تسلیط و تصرف آن پس از مرگ[5] چون «صلح عمرا». وصیتت از عقود است و شامل هم? امور خیر است و وصی مختار در تعیین است و از پیامبر(ص) شنیده شده که شایسته نیست مسلمانی شبی را به صبح بیاورد (بیتوته کند) جز آن که وصیت نامه اش بر بالینش باشد.
در اصطلاحات ثبتی، وصیت اعمال حقوق مدنی از طریق استخلاف(یعنی تعیین جانشین برای پس از فوت) است و آن، عهدی و تملیکی است. وصیت نامه که ورقه ای عادی یا رسمی از شخص حقیقی است انواع خود نوشت، رسمی و سری دارد.
برابر با فتوای امام خمینی(ره) نوشتن وصیت نامه واجب نیست مگر آن که حق واجبی بر عهد? شخص باشد که نتواند ادا کند یا سال مالی داشته باشد[6] و اعتبار شرعی ندارد مگر سبب اطمینان به وصیت شود.
شهادت (الشهاده) گواهی دادن است، اقرار کردن به زبان یا قلم و شهید شدن(مرگ در راه خدا) و (شهادت نامه) گواهی نامه است، نامه نوشت? شهدا و در این مقال، یادداشت هایی در آستان? شهادت و مرگ. اقرار بندگان خدا از رزمندگان به یگانگی او، انزال کتب و ارسال رسل و اعتراف به قصور و تقصیر نزد قادر متعال است نسبت به فرمود? ناکرده و ناکرد? فرموده و توصی? خالصانه به حق و صبر و ثبات قدم در راه خدا. بعد از حمد و ثنای باری و نعت رسول(ص) و ولی و وصی او و منسوبان به حضرتش و گواهی به نعمت های بی حد و حصر و رحمت واسع? او به واسط? برکت وجود امام(ره) و رحمت حکومت اسلامی و یاد مرگ و روز حساب و کتاب و میزان که نزدیک است و آمال و آرزوی دنیا که دور است و دست نیافتنی و در عین حال، فانی و تولا و تبری نسبت به دوست و دشمن خدا با اعلان آگاهی و اختیار و سلامت عقل و نفس در تحریر و کتابت آن.

--------------------------------------------------------------------------------

[1] فرهنگ اصطلاحات ثبتی، محمد صدری طباطبایی، جهان معاصر، چاپ اول، 1371.
[2] در شاهد مثال قرآنی: و وصینا الانسان بوالودیه احسانا. سور? احقاف.آی? 15.
[3] و اوصانی بالصوه و الزکاه مادمات حیا. سور? مریم آی? 31.
ـ و لقد وصینا الذین اتوا کتاب من قبلک و ایاکم ان اتقوالله.سور? نسا، آی? 121
ـ و تواصوا بالحق و تواصو بالصبر. سور? عصر، آی? 2
ـ و تواصوا بالرحمه. سور? البلد، آی? 17.
[4] گویند : او صیتالی فلان بمال
[5] ر.ک. فرهنگ معارف اسلامی، سید جعفر سجادی، جلد چهار، شرکت مؤلفان و مترجمان چاپ اول 1363، صفح? 584
[6] استفتاء آت، امام خمینی، جلد دوم، دفتر انتشارت اسلامی ، 1372، ذیل وصیت، صفح? 406

منبع: فرهنگنامه جبهه/ شهادتنامه/ سید مهدی فهیمی